Đây là bài viết đầu tiên trong Blog mới của Hùng Kim Ấm, và cũng là lý do vì sao blog này bây giờ mới có mặt trên thế giới này. Vâng như tiêu đề bạn biết đó, chính sự trì hoãn hết lần này đến lần khác với rất nhiều lý do và hoàn cảnh # nhau làm cho Kim Ấm k thế khởi tạo blog và viết được. Mình muốn viết bài đầu tiên này cũng là nhắc nhở cá nhân mình cũng như hướng dẫn các bạn có thể thoát khỏi sự trì hoãn trong công việc hoặc cuộc sống để có thể đi tiếp tới các nấc thang của thành công, danh vọng, tiền bạc… 🙂(nguy hiểm k? keke)
Đã bao giờ bạn đặt ra câu hỏi: Tại sao chúng ta không làm theo những gì chúng ta định làm chưa? Yeah! mình cũng đã đặt ra câu hỏi này rất nhiều lần trong suốt ba mươi mấy năm đến với trái đất này, rồi cũng chỉ là đặt ra câu hỏi mà không quyết tâm để tìm ra câu trả nhời thích đáng đúng với những gì hàm chứa trong câu hỏi trên. Rồi đến một ngày tôi đã ngồi tìm hiểu và nghiên cứu (nói nghiên cứu cho oai thôi chứ chỉ là ngồi search google đọc/ tìm hiểu và chiêm nghiệm với bản thân mình là chính thôi hehe)
Khái niệm sự trì hoãn
Đầu tiên là tôi sẽ trích khái niệm về sự trì hoãn có trên wiki để xem nó là như thế nào nhé!
Theo Wikipedia
Trì hoãn (hay còn có những cách gọi khác với nghĩa tương tự là tính chần chừ, hay thói lề mề, sự lần lữa, thói rề rà, ù lỳ) là thuật ngữ trong tâm lý học chỉ về những thói quen của con người có xu hướng để chậm lại, tự hoãn lại, chưa muốn bắt tay vào làm ngay một công việc phải làm, hoặc có tâm lý chờ và để một thời gian sau đó mới thực hiện…
Vào mùa hè năm 1830, Victor Hugo đã không thể hoàn thành một cuốn sách đúng thời hạn. Mười hai tháng trước, tác giả nổi tiếng người Pháp đã thỏa thuận với nhà xuất bản rằng ông sẽ viết một cuốn sách mới có tựa đề Thằng gù nhà thờ Đức Bà.
Trì hoãn luôn có trong mỗi chúng ta
Thay vì viết cuốn sách, Hugo đã dành cả năm sau để theo đuổi các dự án khác và trì hoãn công việc viết sách của mình. Nhà xuất bản của Hugo đã trở nên thất vọng vì sự trì hoãn lặp đi lặp lại của ông và trả lời bằng cách đặt ra một thời hạn. Nhà xuất bản yêu cầu Hugo hoàn thành cuốn sách vào tháng 2 năm 1831 – cách đó chưa đầy 6 tháng.
Hugo đã phát triển một kế hoạch để đánh bại sự trì hoãn của mình. Ông thu thập tất cả quần áo của mình, bỏ chúng ra khỏi buồng và khóa chúng lại. Ông không còn gì để mặc ngoại trừ một chiếc khăn choàng lớn. Không có bất kỳ quần áo phù hợp nào để ra ngoài, Hugo không còn muốn rời khỏi nhà và bị phân tâm. Ở trong nhà và viết là lựa chọn duy nhất của ông.
Chiến lược đã có hiệu quả. Hugo vẫn tiếp tục nghiên cứu mỗi ngày và viết điên cuồng trong mùa thu và mùa đông năm 1830. Cuốn Thằng gù nhà thờ Đức Bà được xuất bản sớm hai tuần vào ngày 14 tháng 1 năm 1831.
Và ở thời kỳ hiện tại thì chúng ta đang sống và làm việc theo hiến pháp & pháp luật đó chỉ là khẩu hiệu để tuyên truyền là chính thôi các bạn ạ, còn trong mỗi chúng ta ai cũng đang bị hai từ trì hoãn ngăn cản trí tiến thủ cũng như làm cho bạn dần mất đi nhiệt huyết với công việc bạn đang làm
Rồi bạn lại vào Facebook để tìm kiếm thông tin giải trí trên newsfeed của mình với lý do là xả xì trét nhưng công việc thì cứ để nó mãi trôi qua như vậy trong sự trì hoãn của chính bản thân mình
Không, “đừng trì hoãn” chỉ là một lời khuyên tốt cho những người trì hoãn giả, những người thường nói đại loại như “Tôi lướt Facebook vài lần tại nơi làm việc, tôi đúng là một người trì hoãn!”. Cũng chính người trì hoãn giả đó sẽ nói với người trì hoãn thật rằng “Chỉ cần không trì hoãn nữa và bạn sẽ ổn thôi!” (nói phét vãi lúa nhỉ 🙂 )
Những người trì hoãn giả sẽ không hiểu được rằng: đối với những người trì hoãn thật thì trì hoãn không phải là một lựa chọn, họ không biết làm cách nào để “đừng trì hoãn”.
Ở trường Đại học, sự tự do cá nhân được giải phóng một cách đột ngột thật đúng là một thảm họa đối với tôi. Tôi đã không làm bất cứ điều gì vì bất cứ lý do nào. Một ngoại lệ duy nhất là tôi phải nộp bài tập đúng thời hạn. Tôi thường chỉ bắt đầu làm bài vào đêm hôm trước ngày nộp bài, cho đến khi tôi nhận ra rằng tôi có thể làm bài vào sáng sớm hôm sau. Hành vi này đã đạt đến mức độ lố bịch khi tôi không thể bắt đầu viết luận án tốt nghiệp dài 90 trang của tôi mãi cho đến thời điểm 72 giờ trước hạn chót. Và kết quả của trải nghiệm này là tôi phải nằm ở phòng y tế của trường trong tình trạng hạ đường huyết. May mắn là tôi đã hoàn thành luận án, nhưng nó không được tốt.
Và hẳn ai trải qua những kỳ thi thời sinh viên thì đa số là để đến gần sát ngày thi bắt đầu mở sách ra đọc đọc rồi ghi ghi vài phút sau có bạn gọi đi chơi, bù khú hoặc đi tán gái thì thôi để tối về phòng học là ý nghĩ của hầu hết mọi người đều có trong đầu của mình. Đến tối thì sao ạ? mẹ nó lại đến sinh nhật thằng bạn cùng phòng, lại có tiệc….Học sao đây? Tạch tạch là kết quả cuối cùng ta nhận được (Sinh viên ai không phải thi lại môn nào đúng là siêu nhân)
Tại sao chúng ta lại trì hoãn dù đã lên kế hoạch nhưng lại không hành động
Đã là con người hẳn ai cũng sẽ trải qua sự trì hoãn khá nhiều lần, ngay cả những nghệ sĩ như Victor Hugo cũng không tránh khỏi những phiền nhiễu của cuộc sống hàng ngày. Trên thực tế, vấn đề này là vô thời hạn, đến nỗi các nhà triết học Hy Lạp cổ đại như Socrates và Aristotle đã phát triển một từ để mô tả loại hành vi này: Akrasia
Akrasia là trạng thái hành động ngược lại sự phán xét tốt hơn. Đó là khi bạn làm một việc này mặc dù bạn biết là mình nên làm việc khác. Nói nôm na, bạn có thể nói rằng Akrasia là sự trì hoãn hoặc thiếu tự chủ. Akrasia là thứ ngăn cản bạn theo sát những gì bạn đặt ra.
Tại sao Victor Hugo cam kết viết một cuốn sách và sau đó trì hoãn nó trong hơn một năm? Tại sao chúng ta lập kế hoạch, đặt thời hạn và cam kết các mục tiêu, nhưng sau đó không thực hiện được chúng?
Vì sao một người trì hoãn nhiều đến thế?
Để hiểu rõ vì sao một người trì hoãn lại trì hoãn nhiều đến thế, chúng ta hãy cùng bắt đầu bằng cách tìm hiểu bộ não của một người không trì hoãn.
Trong bộ não của một người không trì hoãn thì sẽ như hình bên dưới đây
Thoạt nhìn thì khá là bình thường phải không nào? Ok giờ chúng ta cùng soi não của người hay trì hoãn xem có gì khác
Có vẻ như “Kẻ ra quyết định hợp lý” trong não của người trì hoãn đang cùng tồn tại với một con vật cưng – “Con khỉ thỏa mãn tức thì”.
Điều này khá dễ thương, với điều kiện “Kẻ ra quyết định hợp lý” phải có hiểu biết về việc làm thế nào để sở hữu một con khỉ. Thật không may, anh ta dường như không được đào tạo trong lĩnh vực này, thậm chí anh ta còn hoàn toàn bất lực khi con khỉ quấy rối không cho anh ta làm công việc của mình.
Thực tế là, “con khỉ thỏa mãn tức thì” là sinh vật cuối cùng phải chịu trách nhiệm về các quyết định. Nó chỉ nghĩ về hiện tại, bỏ qua các bài học trong quá khứ và hoàn toàn không một chút bận tâm đến tương lai. Điều duy nhất mà nó quan tâm là tối đa hóa niềm vui và sự thỏa mãn ở thời điểm hiện tại. Nó không hiểu “kẻ ra quyết định hợp lý” cũng giống như “kẻ ra quyết định hợp lý” không hiểu nó.
Con khỉ nghĩ rằng nếu dừng lại mang đến cảm giác tốt hơn, vậy thì hãy dừng lại. Tại sao phải làm những việc không mang lại niềm vui? Tại sao chúng ta phải sử dụng máy vi tính cho công việc trong khi Internet là ngay ở đó với đầy trò vui? Nó cho rằng con người thật là điên dồ ( You are crazy !!! Check it out ? ).
Trong thế giới của loài khỉ, nó cho rằng mọi thứ đã được tìm ra. Nếu bạn ăn khi đói, ngủ khi mệt và không làm bất cứ điều gì khó khăn, bạn là một con khỉ khá thành công. Vấn đề với người trì hoãn là anh ta sống trong thế giới của loài người, anh ta không thể sống với tiêu chuẩn quá thấp của “con khỉ thỏa mãn tức thì”. Trong khi đó, “kẻ ra quyết định hợp lý”-người vốn được đào tạo để đưa ra các quyết định hợp lý lại không thể đối phó với sự cạnh tranh của con khỉ trên bàn điều khiển, không biết làm thế nào để chiến đấu với con khỉ. Anh ta chỉ càng ngày càng cảm thấy bản thân mình tồi tệ hơn, và anh ta càng thấy bại thì người trì hoãn lại càng đau khổ và mắng mỏ anh ta thậm tệ.
Đó quả thật là một mớ hỗn độn. Con khỉ phụ trách mọi thứ, và người trì hoãn thấy mình đang chi tiêu rất nhiều thời gian trong một nơi được gọi là “sân chơi đen tối”.
“Sân chơi đen tối” là nơi mà mỗi người trì hoãn đều biết rõ. Đó là nơi mà các hoạt động giải trí xảy ra vào những thời điểm mà đáng lẽ chúng không nên xảy ra. Những niềm vui mà bạn có trong “sân chơi đen tối” không thật sự thú vị bởi vì bạn không bao giờ có thể tận hưởng nó.
Không khí trong sân chơi phủ đầy cảm giác tội lỗi, lo lắng, tự hận thù và sợ hãi. Đôi khi “kẻ ra quyết định hợp lý” quyết định bước chân ra khỏi “sân chơi đen tối” và không muốn lãng phí thời gian cho những trò giải trí vô bổ. Và tất nhiên lúc ấy “con khỉ thỏa mãn tức thì” sẽ không để yên cho bạn làm việc, nó sẽ tìm mọi cách để quấy rầy bạn. Bạn thấy chính mình như đang ở trong một địa ngục kỳ quái của những hoạt động kỳ lạ mà ở đó tất cả mọi người đều là kẻ thua cuộc.
Với tất cả những khó khăn này, làm thế nào mà những người trì hoãn có thể sống sót? Hóa ra, có một thứ có thể khiến cho “con khỉ thỏa mãn tức thì” sợ vãi đái. Đó chính là “quái vật hoảng loạn“
“Quái vật hoảng loạn” thường không hoạt động trong hầu hết thời gian. Tuy nhiên anh ta sẽ đột nhiên tỉnh dậy khi một hạn chót đã quá gần (deadline thúc đít, sếp gọi vào họp tiến độ), khi xuất hiện nguy hiểm hoặc một thảm họa sự nghiệp, hoặc một số hậu quả khác.
“Con khỉ thỏa mãn tức thì” bình thường không thể lay chuyển được, nhưng lúc này nó cực kỳ sợ hãi “quái vật hoảng loạn”. Còn cách nào khác để bạn có thể giải thích một người không thể viết một câu mở đầu cho một bài báo trong vòng 2 tuần nhưng đột nhiên lại có thể thức nguyên đêm và viết tới 8 trang?
Và đó là những người trì hoãn may mắn. Một số người thậm chí còn không đáp ứng “quái vật hoảng loạn”, và trong giây phút hoảng loạn nhất, họ thậm chí chạy lên cây cùng với con khỉ, bước vào trạng thái tắt máy tự hủy diệt.
Có thể bạn cũng nằm trong số những người trì hoãn không may đó!
Những người trì hoãn là những người đầy đau khổ, dưới đây là 3 lý do vì sao:
- Nó thì khó chịu: Có quá nhiều thời giờ quý báu đã bị lãng phí cho sự cực nhọc trong “sân chơi đen tối”. Thời gian đó đáng lẽ có thể được chi tiêu cho việc tận hưởng niềm vui và giải trí có ích nếu như nó đã được thực hiện theo một lịch trình hợp lý hơn. Và hoảng loạn không phải là niềm vui cho bất cứ ai.
- Những người trì hoãn tự bán mình với giá rẻ: Anh ta kết thúc với những kết quả kém cỏi và không phát huy được hết tiềm năng của mình. Thời gian bị lãng phí và anh ta bị lấp đầy với sự tiếc nuối và tự ghê tởm.
- Những việc phải làm có thể xảy ra, nhưng không phải là những việc muốn làm: Thậm chí nếu người trì hoãn có con “quái vật hoảng loạn” hiện diện thường xuyên và giúp anh ta hoàn thành công việc, anh ta vẫn sẽ bỏ lỡ những điều tuyệt với khác trong cuộc sống như tập thể hình, nấu ăn, tập chơi guitar, viết một cuốn sách hay thậm chí bắt đầu tự kinh doanh và tạo lập một sự nghiệp cho riêng mình. Những người trì hoãn bỏ lỡ mất cơ hội để mở rộng kinh nghiệm sống, làm cho cuộc sống trở nên phong phú và hạnh phúc hơn.
Quay lại với ông nhà văn ngay lúc này nào ae để xem ông ta đã làm gì để đẩy lùi sự trì hoãn, khi Victor Hugo khóa quần áo của ông lại để tập trung vào viết lách, ông đã tạo ra thứ mà các nhà tâm lý học gọi là “thiết bị cam kết” (commitment device). Thiết bị cam kết là chiến lược giúp cải thiện hành vi của bạn bằng cách gia tăng các trở ngại hoặc cái giá phải trả cho các hành vi xấu hoặc giảm nỗ lực cần thiết cho các hành vi tốt
Nào cùng loại bỏ sự trì hoàn trong chúng ta…yeah!! let’s GO
Cách 1: Thiết kế hành động trong tương lai
Bạn có thể hạn chế thói quen ăn uống trong tương lai bằng cách mua thực phẩm trong các gói riêng lẻ thay vì mua theo kích thước lớn. Bạn có thể ngừng lãng phí thời gian trên điện thoại bằng cách xóa các trò chơi hoặc ứng dụng truyền thông xã hội. Bạn có thể giảm khả năng lướt qua các kênh một cách không suy nghĩ bằng cách giấu TV trong tủ quần áo và chỉ lấy nó ra trong những ngày có chương trình quan trọng. Bạn có thể tự nguyện yêu cầu được thêm vào danh sách bị cấm tại sòng bạc và các trang web đánh bạc trực tuyến để ngăn chặn các vụ đánh bạc trong tương lai. Bạn có thể xây dựng quỹ khẩn cấp bằng cách thiết lập chuyển tiền tự động vào tài khoản tiết kiệm của mình. Đây là những thiết bị cam kết.
Các trường hợp khác nhau, nhưng thông điệp là như nhau: các thiết bị cam kết có thể giúp bạn thiết kế các hành động trong tương lai của mình. Tìm cách tự động hóa hành vi của bạn trước hơn là dựa vào sức mạnh ý chí trong thời điểm đó. Hãy là kiến trúc sư cho những hành động trong tương lai của bạn, không phải là nạn nhân của chúng.
Cách 2: Giảm lực cản khi bắt đầu
Cảm giác tội lỗi và thất vọng của sự trì hoãn thường tồi tệ hơn sự khó chịu khi thực hiện công việc. Theo lời của Eliezer Yudkowsky, “Ở trong lúc thực hiện công việc thường ít khó chịu hơn là ở trong lúc đang chần chừ”
Vậy tại sao chúng ta vẫn chần chừ? Bởi vì làm việc không khó mà bắt đầu làm việc mới khó. Lực cản ngăn cản chúng ta thực hiện hành động thường tập trung vào lúc bắt đầu. Một khi bạn bắt đầu, làm việc sẽ dễ dàng hơn. Đây là lý do tại sao việc xây dựng thói quen bắt đầu vào việc khi bạn chuẩn bị thực hiện hành vi mới thường quan trọng hơn là lo lắng về việc bạn có thành công khi tạo thói quen mới hay không.
Bạn phải liên tục hạn chế của thói quen của bạn. Đặt tất cả nỗ lực và năng lượng của bạn vào việc xây dựng một thủ tục để bắt đầu công việc và làm cho nó dễ dàng nhất có thể. Đừng lo lắng về kết quả cho đến khi bạn thành thạo nghệ thuật thể hiện.
Cách 3: Các ý định thực hiện
Một ý định thực hiện là khi bạn nêu ý định thực hiện một hành vi cụ thể tại một thời điểm cụ thể trong tương lai. Ví dụ, tôi sẽ tập thể dục ít nhất 30 phút vào [NGÀY] ở [NƠI] vào [THỜI GIAN].
Có hàng trăm nghiên cứu thành công cho thấy ý định thực hiện tác động tích cực đến mọi thứ, từ thói quen tập thể dục đến tiêm phòng cúm. Trong nghiên cứu tiêm phòng cúm, các nhà nghiên cứu đã xem xét một nhóm gồm 3.272 nhân viên tại một công ty và thấy rằng những nhân viên đã ghi lại ngày giờ cụ thể mà họ dự định tiêm phòng cúm có khả năng làm theo kế hoạch nhiều tuần sau đó.
Có vẻ đơn giản khi nói rằng việc lên lịch trước mọi thứ có thể tạo ra sự khác biệt, nhưng ý định thực hiện có thể khiến bạn có nhiều khả năng thực hiện một hành động trong tương lai.
Cuối cùng
Đừng chú trọng vào việc thay đổi một sớm một chiều, điều quan trọng không phải là bạn thực hiện một cách hoàn hảo mà là có cải thiện. Giống như nhà văn viết mỗi trang một ngày và hoàn thành cuốn sách sau một năm, những người trì hoãn có thể cải thiện một chút mỗi tuần và hoàn toàn thay đổi sau một năm.
Vì vậy, đừng nghĩ đến việc đi từ A đến Z, hãy bắt đầu bằng việc đi từ A đến B. Thay đổi cốt truyện từ “tôi trì hoãn mọi nhiệm vụ khó khăn tôi làm” thành “mỗi tuần một lần, tôi làm một nhiệm vụ khó khăn mà không trì hoãn”. Nếu bạn làm được điều đó, bạn sẽ bắt đầu có một “xu hướng”. Tôi vẫn còn là một người trì hoãn, nhưng tôi đã tiến bộ hơn so với năm ngoái, do đó tôi cảm thấy hy vọng về tương lai.
Tổng hợp bởi Hùng Kim Ấm